23 płukanki na gardło, które wykonasz w domu
(Uwaga: Więcej o witaminowych płukankach do gardła przeczytasz w tekście „Witaminy do płukania gardła” (Link do strony.)
Ból gardła, drapanie, swędzenie, chrypka, zapalenie krtani…
Łagodzenie i leczenie tych dolegliwości domowymi sposobami warto wspomóc przygotowanymi samodzielnie płukankami, które przyspieszą zwalczenie choroby i odkażą zainfekowane gardło. Specjalnie dla Was zebraliśmy przepisy na najpopularniejsze sprawdzone domowe płukanki na gardło, którymi można ratować się, gdy dopadnie nas choroba. Do części z nich składniki znajdziecie we własnej kuchni !
Płukanka na gardło z letniej, słonej wody
Działanie: Sól zabija bakterie i działa antyseptycznie.
Przygotowanie: Posolić łyżeczką soli pół szklanki wody i przepłukać gardło. Najlepiej powtarzać płukanki kilka razy w ciągu dnia. Roztwór powinien mieć temperaturę naszego ciała 36-37 stopni Celsjusza.
Płukanka na gardło z soli i sody
Działanie: Sól ma działanie antybakteryjne, a soda ściągające.
Przygotowanie: Na szklankę ciepłej wody należy dodać po łyżeczce soli i sody oczyszczonej. Takim roztworem płuczemy gardło najlepiej co dwie godziny.
Uwaga! Sól w zbyt dużym stężeniu w płukance może podrażniać gardło.
Płukanka do gardła z jodyny i sody
Działanie: Jodyna działa antyseptycznie i przeciwgrzybiczo. Jodyna odkaża.
Przygotowanie: Na szklankę ciepłej wody należy dodać łyżeczkę sody i kroplę jodyny. Płuczemy gardło co dwie lub co cztery godziny. Płukanki z użyciem jodyny nie mogą stosować osoby, które mają problemy z tarczycą.
Płukanka do gardła z szałwii
Działanie: Zawarte w szałwii taniny, olejek eteryczny i gorycz karnozol stanowią silną broń w walce z zakażeniami. Działają bowiem antyseptycznie i grzybobójczo, hamują rozmnażanie się bakterii odpowiedzialnych za rozwój wielu infekcji. Dlatego płukanie ust naparami z szałwii stosuje się do leczenia owrzodzeń jamy ustnej, aft i pleśniawek, krwawiących dziąseł, ale również do łagodzenia bólu gardła i zapalenia migdałków.
Przygotowanie: Stosuje się do płukania jamy ustnej i gardła w postaci 2,5-3% naparu. 2 łyżki liści (około 3 g) zalać 1/2 szklanki (100 ml) wrzącej wody, naparzać pod przykryciem 15 minut. Napar stosować do płukania jamy ustnej i gardła.
UWAGA! Szałwia wysusza śluzówkę, dlatego nie stosuj jej w nadmiarze (najwyżej kilka razy dziennie).
Płukanka na gardło z szałwii i rumianku
Działanie: Rumianek ma silne właściwości przeciwzapalne. Szałwia działa jako środek ściągający i odkażający w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła.
Przygotowanie:
Do płukania jamy ustnej i gardła w postaci 2,5-3% naparu. 2 łyżki liści (około 3 g) zalać 1/2 szklanki (100 ml) wrzącej wody, naparzać pod przykryciem 15 minut. Do naparu przygotowanego jak wyżej dodaj 5–6 kropli wyciągu z rumianku. Taki napar ma silne właściwości przeciwzapalne i dodatkowo rozkurczające.
UWAGA! Szałwia wysusza śluzówkę, dlatego nie stosuj jej w nadmiarze (najwyżej kilka razy dziennie). Jeśli ból gardła nie ustępuje, udaj się do lekarza.
Płukanka na gardło z miodu
Działanie: Miód ma właściwości antybakteryjne – niektóre bakterie zwalcza lepiej niż antybiotyki.
Przygotowanie: Rozpuścić 4 łyżeczki miodu w szklance wody o temperaturze nieco wyższej niż nasze ciało, a następnie płukać roztworem gardło co kilka godzin.
Płukanka na gardło z octu jabłkowego
Działanie: Już nasze prababcie zalecały płukanie jamy ustnej jego roztworem, gdy pojawiały się pleśniawki. Służyć może także do płukania gardła przy stanach zapalnych oraz zapaleniu krtani. Ocet jest bardzo bogaty w przeciwutleniacze.
Przygotowanie: Jedną łyżeczkę octu jabłkowego rozpuścić w szklance letniej wody i płukać gardło co kilka godzin.
Płukanka na gardło z wody z sokiem cytrynowym
Działanie: Płukanka działa ściągająco, pomaga zmniejszyć obrzęk bolącego gardła i pokonać bakterie i wirusy. Cytryna zawiera sporo witaminy C dzięki czemu wspomaga pracę układu odpornościowego, przyspiesza szybkość powrotu do zdrowia.
Przygotowanie: Jedną łyżeczkę soku cytrynowego wymieszać w szklance ciepłej wody i płukanka gotowa.
Płukanka do gardła z soku z buraka i octu winnego
Działanie: Burak w każdej postaci wzmacnia odporność organizmu na choroby, zwłaszcza wirusowe.
Przygotowanie: Szklankę świeżo wyciśniętego soku z buraków wymieszać z jedną łyżką stołową octu winnego lub jabłkowego. Taką miksturą należy płukać gardło od 6 do 10 razy na dobę.
Płukanka na gardło z tymianku
Działanie: Wyciągi z tymianku wzmagają samoistny ruch nabłonka rzęskowego górnych dróg oddechowych. Powodują zwiększenie ilości wydzielanego śluzu i ułatwiają odkrztuszanie. Dzięki temu surowiec jest stosowany najczęściej w nieżytach górnych dróg oddechowych, stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Płukanka łagodzi ból spowodowany wysuszeniem śluzówki.
Przygotowanie: Łyżkę ziela tymianku zalać szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 10 minut. Następnie przecedzić, dodać łyżeczkę oliwy z oliwek i wymieszać. Tą płukankę chwilę trzymamy w ustach, potem płuczemy gardło i wypluwamy.
Płukanka na gardło z tymianku, ogórecznika i lukrecji
Działanie: Wyciągi z tymianku powodują zwiększenie ilości wydzielanego śluzu i ułatwiają odkrztuszanie. Ziele ogórecznika w swoim składzie zawiera śluzy wykazujące działanie powlekające i osłaniające, co wykorzystuje się w łagodzeniu podrażnień i stanów zapalnych błon śluzowych przełyku i żołądka, w nieżytach jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, trudnościach w odkrztuszaniu. Korzeń lukrecji ma działanie wykrztuśne, oraz udowodniono działanie łagodzące i przeciwzapalne w obrębie gardła.
Przygotowanie: Zmieszać w równych częściach; ziele ogórecznika, ziele tymianku, rozdrobniony korzeń lukrecji. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wody, gotować na małym ogniu około 7 minut, odstawić pod przykryciem na 10 minut, przecedzić. Płukać 2 – 3 razy dziennie po ¼ szklanki odwaru przy bólu gardła.
Płukanka na gardło z imbiru
Działanie: Imbir zaliczany jest do ziół zawierających ciała gorzkie- immunostymulujące, działa przeciwzapalnie, pobudza wydzielanie śliny. Miód zaś łagodzi podrażnienia i ma lekkie właściwości bakteriobójcze.
Przygotowanie: Łyżeczkę sproszkowanego imbiru lekarskiego zalać należy 3/4 szklanki gorącej wody, następnie dodać sok z połówki cytryny i łyżeczkę miodu.
Płukanka do gardła z miodu i jeżyny
Działanie: Liście jeżyny zawierają taniny działające bakteriobójczo i grzybobójczo. Miód jest znanym środkiem spożywczym, a także leczniczym o dużej wartości odżywczej. Stosowany jest też tradycyjnie w przeziębieniach, kaszlu, chrypce.
Przygotowanie: 10 gramów suszonych liści jeżyny należy zagotować w 3/4 szklance wody. Następnie odstawić na 15 minut, żeby liście dobrze naciągnęły. Przed użyciem odcedzić, posłodzić miodem i płukać usta oraz gardło dwa razy dziennie.
Płukanka do gardła z gorzknika kanadyjskiego
Działanie: Gorzknik odkaża i łagodzi podrażnione gardło, działa też antywirusowo i antybakteryjnie.
Przygotowanie: W szklance wody wymieszać 2 łyżeczki nalewki z gorzknika kanadyjskiego.
Uwaga! Preparaty zawierające znaczne ilości gorzknika kanadyjskiego nie powinny być stosowane przez kobiety w ciąży.
Płukanka do gardła z olejków anyżowego, sosnowego, lawendowego i rumianku rzymskiego
Działanie: Anyż ma właściwości spazmolityczne i sekretolityczne (wyksztuśne). Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie układu oddechowego, ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze. Olejek sosnowy stosowany jest również do wziewów w chorobach górnych dróg oddechowych. Olejek lawendowy, tak jak anyż, ma działanie spazmolityczne na mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych. Rumianek rzymski dodaje do tej mieszanki ziół swoje działanie przeciwzapalne.
Przygotowanie: Po jednej kropli olejków: anyżowego, sosnowego, lawendowego i rumianku rzymskiego rozpuścić w połowie szklanki ciepłej wody i płukać gardło 3 – 4 razy dziennie.
Płukanka na gardło z szałwii, rumianku, nagietka
Działanie: Taki napar ma silne właściwości przeciwzapalne i rozkurczające. Dzięki zawartości garbników liść mięty pieprzowej wywiera działanie ściągające. Koszyczek rumianku Stosowany jest wewnętrznie, gdzie wykorzystuje się jego działanie przeciwzapalnie oraz spazmolitycznie w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, a także zewnętrznie w stanach zapalnych jamy ustnej, błon śluzowych i skóry. Składniki nagietka wykazują działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, żółciopędne, oraz obniżające stężenie cholesterolu. Zewnętrznie stosowany w stłuczeniach, stanach zapalnych błon śluzowych.
Przygotowanie: Trzy łyżeczki zmieszanych ziół szałwii, mięty, rumianku i nagietka należy zalać wrzątkiem i zaparzać przez 20 minut. Gardło płukać naparem kilka razy dziennie.
Płukanka do gardła z liści orzecha włoskiego, babki lancetowatej, rumianku szlachetnego
Działanie: Liście babki lancetowatej zawierają duże ilości związków śluzowych (aż do 10 proc.), składniki irydoidowe, garbniki, awonoidy, kwasy organiczne, karoten, witaminy (m.in. C i K) oraz minerały (m.in. sole sodu, potasu, magnezu, cynku). Dzięki tym różnorodnym substancjom babka ma też wiele zastosowań. Stosuje się tradycyjnie miejscowo w stanach zapalnych błon śluzowych jamy ustnej i gardła oraz doustnie w nieżytach górnych dróg oddechowych. Liście orzecha w procesach zapalnych i infekcyjnych. Rumianek zewnętrznie w stanach zapalnych jamy ustnej, błon śluzowych. Płukanka ma właściwości rozkurczające.
Przygotowanie: Po łyżce ziół z liści z orzecha włoskiego, liści z babki lancetowatej, koszyczka rumianku szlachetnego wymieszać i zalać gorącą wodą i odstawić do zaparzenia na 20 minut. Następnie należy płukankę przerzedzić i płukać nią gardło 3 razy dziennie.
Płukanka z kłącza rdestu wężownika, liści szałwii i kwiatu nagietka
Działanie: Rdest wężownika – odwar stosuje się miejscowo jako środek ściągający do płukania w łagodnych stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Bogactwo składników w szałwii stanowi silną broń w walce z zakażeniami. Składniki nagietka wykazują działanie przeciwzapalne.
Przygotowanie: Zmieszać w równych częściach: rozdrobnione kłącze rdestu wężownika, szałwię, kwiat nagietka. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku, przykryć na 15 minut, przecedzić.
Płukanka z babki lancetowatej
Działanie: Liście babki lancetowatej zawierają duże ilości związków śluzowych (aż do 10 proc.), składniki irydoidowe, garbniki, awonoidy, kwasy organiczne, karoten, witaminy (m.in. C i K) oraz minerały (m.in. sole sodu, potasu, magnezu, cynku). Dzięki tym różnorodnym substancjom babka ma też wiele zastosowań. Stosuje się tradycyjnie miejscowo w stanach zapalnych błon śluzowych jamy ustnej i gardła oraz doustnie w nieżytach górnych dróg oddechowych. W stanach zapalnych jamy ustnej i gardła świeżo przygotowany odwar stosować do płukania jamy ustnej i gardła.
Przygotowanie: 1 łyżkę liści (3 g) zalać 1,5 szklanki (300 ml) wody, ogrzewać do wrzenia i utrzymać pod przykryciem w stanie łagodnego wrzenia przez 5 minut. Odstawić na 10 minut, przecedzić.
Płukanka z rzepiku do płukania gardła
Działanie: Ziele rzepiku znane jest głównie z korzystnego działania na układ trawienny. Ale warto docenić też jego dobroczynny wpływ na skórę i błony śluzowe. Rzepik ma bowiem właściwości przeciwzapalne, ogranicza nadmierny rozwój flory bakteryjnej, wzmacnia śluzówkę.
Przygotowanie: 4 łyżki ziela zalać 2 szklankami ciepłej wody i gotować 10 minut, nie dopuszczając do wrzenia. Odstawić odwar na 15 minut, przecedzić i ciepłym płukać gardło.
Płukanka z korzenia prawoślazu
Działanie: Główne działanie – Śluz zawarty w korzeniu prawoślazu upłynnia zalegającą na powierzchni śluzówek wydzielinę, ułatwia ruch nabłonka rzęskowego i odkrztuszanie. Jednak przede wszystkim śluz powleka błony śluzowe i osłania je przed działaniem czynników drażniących, dlatego często jest stosowany jako środek przeciwkaszlowy w infekcjach górnych dróg oddechowych. Stosuje się w chorobach gardła, jamy ustnej, w nieżycie oskrzeli, wrzodzie żołądka i dwunastnicy, nadkwaśności, chrypce, anginie, nieżytach oskrzeli.
Przygotowanie: Macerat: 1 łyżkę korzenia zalać 1 szklanką ciepłej wody i zostawić pod przykryciem na 8 godz. do napęcznienia, podgrzać przecedzić.
Płukanka z rdestu ptasiego
Działanie: Występują w nim flawonoidy (awikularyna, hyperozyd, kwercetyna), garbniki, kwas kawowy, kwas chlorogenowy, sacharoza, fruktoza, sole mineralne, krzemionka, znaczne ilości witaminy C i K, karoten. Odwar stosuje się miejscowo jako środek ściągający do płukania w łagodnych stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła.
Przygotowanie: 2 łyżeczki produktu (ok. 3,0 g) zalać 1 filiżanką (ok 100 ml) letniej wody, zagotować i utrzymywać we wrzeniu przez okres 5-10 minut, lekko ostudzić, przecedzić. Świeżo przygotowany odwar używać do płukania jamy ustnej i gardła do 4 razy dziennie.
Płukanka ziołowa z podbiałem
Działanie: Liść podbiału jest wykorzystywany do przyrządzania wyciągów o działaniu powlekającym błony śluzowe. Powodują także zmniejszenie napięcia mięśni gładkich górnych dróg oddechowych i ułatwiają odkrztuszanie. Dzięki obecności garbników wyciągi te mają także pewne działanie ściągające i przeciwzapalne. Wspomagająco w łagodnych nieżytach górnych dróg oddechowych z kaszlem i chrypką. W stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Wyciągi wodne z liści podbiału powlekają błony śluzowe, pobudzają czynność nabłonka rzęskowego, zwiększają sekrecję gruczołów śluzowych, ułatwiają odkrztuszanie. Korzeń lukrecji Ma działanie wykrztuśne, oraz udowodniono działanie łagodzące i przeciwzapalne w obrębie gardła. Kwiat ślazu dzięki zawartości śluzów wykazuje działanie osłaniające i zmiękczające. Nasiona siemienia lnianego zawierają w swojej skórce duże ilości śluzu o działaniu osłaniającym w stanach zapalnych dróg oddechowych.
Przygotowanie: Zmieszać w równych częściach zioła: podbiał, rozdrobniony korzeń lukrecji, kwiat ślazu, siemię lniane. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanka ciepłej wody, odstawić na 20 minut, gotować na małym ogniu, pod przykryciem 2 minuty, odstawić na 10 minut, przecedzić. Płukać do 6 razy dziennie małymi porcjami przy bólu gardła.
Uwaga! Jeżeli dolegliwości w obrębie Twojego gardła nie przypominają tych – przeziębieniowych – nie warto katować się płukankami domowej roboty. Nie przyniosą bowiem ulgi, a niekiedy mogą nawet podrażnić przemęczone gardło i nasilić objawy bólu lub dyskomfortu. Zainteresuj się płukankami do gardła z witaminami, których receptę przepisze ci lekarz, a wykona farmaceuta. Więcej o nich przeczytasz w tekście „Witaminy do płukania gardła” (Link do strony.)
Piśmiennictwo
1. Kompendium ziołolecznictwa, Wydanie II poprawione i uzupełnione pod redakcją Leonidas Samochowiec, 2002.
2. Medycyna naturalna , Zielarz, maj 2011
3. Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji” . Stanisłw Kohlmunzer, 2007
4. Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji” Irena Matławska, 2008
5. Farmakognozja online Łukasz Ejsmont 2005-2013
6. Portal internetowy „Dbam o zdrowie” https://www.doz.pl/ 2015-09
7. An evaluation of the efficacy of licorice gargle for attenuating postoperative sore throat: a prospective, randomized, single-blind study. Anesth Analg. 2009 Jul;109(1):77-81
8. Portal internetowy „Poradnik Zdrowie” http://www.poradnikzdrowie.pl 2015-09
9. Portal internetowy „Na zdrowie” http://www.nazdrowie.pl 2015-09